Kial Brazilo estas malriĉa lando?

Link curto pra esta publicação: fishuk.cc/pobre

Aqui está outro texto que publiquei num antigo site sobre esperanto por mim mantido entre 2005 e ca. 2007. Trata-se da tradução pro esperanto de um pequeno artigo brasileiro, de autoria desconhecida, que se encontrava nesta página, no site de uma empresa da região Sul. O título era “Saiba por que somos um país pobre”, e eu o mudei pra “Por que o Brasil é um país pobre?” (em esperanto, “Kial Brazilo estas malriĉa lando?”). Pra falar a verdade, não sei muito bem por que decidi o traduzir e publicar, pois hoje eu o acho impreciso, desatualizado e meio preconceituoso. Porém, penso que podemos pensar um pouco sobre algumas de suas ideias, e por isso republiquei hoje a tradução e o original, com uma pequena introdução em esperanto!

Jen alia teksto, kiun mi publikigis en malnova retejo pri Esperanto de mi subtenita inter 2005 kaj ĉ. 2007. Ĝi estas Esperanta traduko de brazila artikoleto, kun nekonata aŭtoreco, kiu troviĝis ĉi tie, en retejo de sudbrazila entrepreno. La titolo estis “Saiba por que somos um país pobre” (Eksciu, kial ni estas malriĉa lando), kaj mi ŝanĝis ĝin per “Por que o Brasil é um país pobre?” (Kial Brazilo estas malriĉa lando?). Por esti sincera, mi ne tre bone scias, kial mi decidis traduki kaj publikigi ĝin, ĉar hodiaŭ mi trovas ĝin neaktuala, nepreciza kaj iom antaŭjuĝema. Tamen, mi pensas, ke ni povas mediti pri kelkaj el ĝiaj ideoj, kaj tial mi republikigis ĝin (tradukita kaj originala) hodiaŭ:

La malegaleco inter la riĉaj kaj la malriĉaj landoj ne estas okazigata de ilia “aĝo”. Tio povas esti elpruvita de landoj kiel Hindio kaj Egiptio, kiu aĝe havas pli ol 2000 jarojn kaj estas malriĉaj. Aliflanke, Kanado, Aŭstralio kaj Novzelando, kiuj antaŭ 150 jaroj estis senesprimaj, hodiaŭ estas disvolvigitaj kaj riĉaj landoj.

La malegaleco inter la riĉaj landoj kaj la malriĉaj ankaŭ ne estas okazigata de la “disponeblaj naturaj risurcoj”. Japanio havas limigitan teritorion, 80% montara, maladekvata por la terkultivado kaj la brutaro-kreado, sed ĝi havas la duan plej grandan mondan ekonomion [la kvaran, en 2024]. Tiu lando funkcias kiel grandega fluktuanta fabrikejo, enportanta krudaĵojn el la tuta mondo kaj eksterportanta fabrikaĵojn.

Alia ekzemplo estas Svisio, kiu ne plantas kakaon, sed havas la plej bonan ĉokoladon de la mondo. En ĝia malvasta teritorio, ĝi kreas bestojn kaj kulturas la teron dum nur kvar monatoj pojare. Malgraŭ tio, ĝi fabrikas la plej fajnajn laktaĵojn. Ĝi estas malgranda lando, kiu havas sekurecan, ordecan kaj laborecan bildon, kio faris ĝin la “fortigita kaso” de la mondo.

Ekzekutivoj de riĉaj landoj, kiuj rilatiĝas kun siaj kunulaj malriĉaj landoj, montras, ke ne ekzistas “grava intelekta malegaleco”.

La raso aŭ la haŭtkoloro ankaŭ ne estas gravaj: geenmigrantoj konsiderataj mallaboremaj en iliaj devenlandoj estas la produktanta forto de riĉaj eŭropaj landoj.

Do, kio okazigas la malegalecon?

La malegalecon okazigas la sintenado kaj la agemeco de la homoj, modelata tra multaj jaroj fare de la eduko kaj la kulturo. Analizante la konduton de la homoj en la riĉaj disvolvigitaj landoj, oni konstatas, ke la plejmultego da homoj sekvas la jenajn vivprincipojn:

1. La etikon, kiel bazan precipon.
2. La senmankan honeston.
3. La respondecemon.
4. La respekton al la leĝoj kaj regularoj.
5. La respekton al la rajtaro de la ceteraj civitanoj.
6. La amon labori.
7. La klopodon por la ŝparo kaj la investo.
8. La deziron superi.
9. La akuratecon.

En la malriĉaj landoj, nur malplejmulto sekvas tiujn bazajn precipojn dum sia ĉiutaga vivo.

Nia lando ne estas malriĉa pro tio, ke mankas naturaj risurcoj por ni, aŭ pro tio, ke la naturo estis kruela por ni. Nia lando estas malriĉa, ĉar mankas agemecon en ni. Mankas voleco en ni, por ke oni efektivigu kaj instruu tiujn principojn uzatajn por la funkciado de la riĉaj disvolvigitaj socioj.

A diferença entre os países pobres e os ricos não é a “idade dos países”. Isso pode ser demonstrado por países como Índia e Egito, que têm mais de 2 mil anos e são pobres. Por outro lado, Canadá, Austrália e Nova Zelândia, que há 150 anos eram inexpressivos, hoje são países desenvolvidos e ricos.

A diferença entre países pobres e ricos também não reside nos “recursos naturais disponíveis”. O Japão possui um território limitado, 80% montanhoso, inadequado para a agricultura e a criação de gado, mas é a segunda economia mundial [a quarta, em 2024]. O país é como uma imensa fábrica flutuante, importando matéria-prima do mundo todo e exportando produtos manufaturados.

Outro exemplo é a Suíça, que não planta cacau, mas tem o melhor chocolate do mundo. Em seu pequeno território, cria animais e cultiva o solo durante apenas quatro meses no ano. Não obstante, fabrica laticínios da melhor qualidade. É um país pequeno que passa uma imagem de segurança, ordem e trabalho, o que o transformou na caixa-forte do mundo.

Executivos de países ricos que se relacionam com seus pares de países pobres mostram que não há “diferença intelectual significativa”.

A raça ou a cor da pele também não são importantes: imigrantes rotulados de preguiçosos em seus países de origem são a força produtiva de países europeus ricos.

Qual é então a diferença?

A diferença é a atitude das pessoas, moldada ao longo dos anos pela educação e pela cultura. Ao analisarmos a conduta das pessoas nos países ricos e desenvolvidos, constatamos que a grande maioria segue os seguintes princípios de vida:

1. A ética, como princípio básico.
2. A integridade.
3. A responsabilidade.
4. O respeito às leis e regulamentos.
5. O respeito pelo direito dos demais cidadãos.
6. O amor ao trabalho.
7. O esforço pela poupança e pelo investimento.
8. O desejo de superação.
9. A pontualidade.

Nos países pobres, apenas uma minoria segue esses princípios básicos em sua vida diária. Não somos pobres porque nos faltam recursos naturais ou porque a natureza foi cruel conosco. Somos pobres porque nos falta atitude. Nos falta vontade para cumprir e ensinar esses princípios de funcionamento das sociedades ricas e desenvolvidas.